Dünyaca ünlü Financial Times’ın haberine göre Türkiye’nin en büyük iki havayolu şirketi yani Türk Hava Yolları ve Pegasus Havayolları geçen yıl, pandemiden önceki yıl olan 2019’a göre yüzde 10 artışla 115 milyon yolcu taşıdı. Aynı şekilde havalimanı yolcu sayılarında da Türk havalimanlarının başarısının yüksek olduğuna dikkat çekildi.
OAG veri firmasına göre geçen yıl İstanbul Havalimanı, uçuş sayıları açısından bölgenin en yoğun havalimanı olurken, Türk Hava Yolları da Ryanair ve easyJet’in ardından üçüncü en yoğun havayolu oldu.
Habere göre Türkiye’nin havacılık sektörünün rakiplerine göre hızlı bir şekilde genişlemesi, ülkenin Avrupa pazarında baskın bir oyuncu haline gelmesine de yol açtı. Büyüme ise; ülkedeki havayollarının ve havalimanlarının iyileştirilmiş altyapı ve filolara yatırım yapması ve salgının ardından kapasiteyi hızlı bir şekilde geri getirmesiyle ortaya çıktı.
Konuya yönelik konuşan Aviation Advocacy Danışmanı Andrew Charlton, “Türkiye, potansiyel olarak orta sınıfa dönüşebilecek ve tüm ülkeyi ileriye taşıyabilecek demografik yükselişe sahip gelişmekte olan bir ülke. Bu nedenle politika ayarları büyümeye yelken açacak” dedi.
Türk Hava Yolları, rota haritasını ve uçak filosunu genişletirken, sektör için önemli bir kapasite ölçüsü olan arz edilen Koltuk Kilometre (ASK) değerini geçen yıl 2019’a göre yaklaşık yüzde 25 artırdı. Pegasus da benzer şekilde pandemiye rağmen filosunu inşa ederek kapasitesini artırdı.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’ne göre, sektör genelindeki ASK, pandemi sırasında birçok taşıyıcının işten çıkarılmasıyla aynı dönemde yüzde 5,6 küçüldü. Türk Hava Yolları, Aralık ayında 200’den fazla Airbus uçağı siparişi verdikten sonra daha da genişlemeyi planlıyor. Pegasus ise önümüzdeki beş yıl içinde orta mesafe uçuşlara yönelik 68 adet tek koridorlu Airbus jetinin teslim alınmasını bekliyor.
İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nda yakın zamanda ikinci bir pist açılırken, başkent Ankara ve turizm merkezi Antalya’da da genişletme çalışmaları sürüyor. Türkiye’nin hakim turizm sektörü aynı zamanda havacılık sektörü için de itici güç olmuştur. Geçen yıl rekor 54 milyar dolara ulaşan turizm gelirlerinin, zayıf para birimi sayesinde yabancı ziyaretçi sayısında güçlü bir artışla 2024’te 60 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
FactSet verilerine göre 2023 yılında Türk Hava Yolları’nın geliri neredeyse yüzde 14 artışla 21 milyar dolara yükseldi ve satış açısından ilk 10 küresel havayolu şirketi arasında yer aldı. Faiz vergisi amortismanı ve amortisman öncesi kazanç yüzde 11,7 artarak 5,5 milyar dolara yükseldi.
“AVRUPA’DA TABLO TAM TERSİ”
Türk havacılığının yükselişine karşın Batı Avrupa’da ise tam tersi bir tablo söz konusu. Bölgenin büyük ulusal havayolu grupları IAG, Air France-KLM ve Lufthansa, işlerini salgının getirdiği aksaklığa karşı dikkatli bir şekilde yeniden inşa etmesine rağmen halen 2019’a göre daha kısıtlı tarifelerle uçuyor.
Bununla beraber önde gelen havalimanları da, gürültü ve kirliliğin yerel halk üzerindeki etkisi ve artan uçuşlardan kaynaklanan karbon emisyonlarının yükselmesi nedeniyle genişleme konusunda zorluk çekiyor. Londra’daki Heathrow Havalimanı, üçüncü bir pist inşa etmek için onlarca yıldır süren mücadelelerin ardından daha küçültülmüş bir büyüme planına odaklanırken, Hollanda hükümeti Amsterdam Schiphol’deki uçuş sayısını azaltmak için baskı yapıyor.
2019’da açılan 11 milyar dolarlık uluslararası transit merkezi yani İstanbul Havalimanı’nın, yaklaşık 200 futbol sahası büyüklüğünde devasa bir terminale sahip olduğu belirtilirken, İstanbul’dan yaklaşık 76 milyon yolcunun geçtiği ve bu rakamın Heathrow’un 79 milyon yolcu sayısının biraz altında olduğu ifade edildi.
“BU ENDİŞE VERİCİ”
Avrupalı bir havayolu yöneticisi, “Daha sıkı düzenleme, insanları daha az düzenlemenin olduğu bölgelere çekebileceğiniz anlamına geliyor” derken ismini açıklamak istemeyen bir diğer yönetici ise “Bu endişe verici. AB’de kirliliğin maliyetinin daha ucuz olduğu 2019’da bunu pek umursamadık ama şimdi ‘aman tanrım’ diye düşünüyoruz” diye konuştu.
Analistlere göre jeopolitik gerginliklere rağmen Avrupalı havayolları, Türk havayollarının ve aktarmalar yoluyla doğu ile batıyı birbirine bağlayan Körfez’deki havayollarının büyümesini artan bir endişeyle izliyor, izlemeye de devam edecek gibi görünüyor.
